Academic Scientific JournalsBetween the animalistic perspective and anthropomorphism. A theoretical approach.
DOI:
https://doi.org/10.26881/ae.2024.21.08Keywords:
zwierzęta towarzyszące, antropomorfizacja, zwierzęta jako członkowie rodzin, perspektywa animalistycznaAbstract
In recent years, the number of households in Poland and Europe where animals are becoming family members has been on the rise. Despite this trend, the implications of this phenomenon for family relationships, particularly in the context of the youngest generation, are still being ignored in cross-sectional studies as well as in research conducted by educators and public decision-makers. The aim of this article is to analyze Polish and foreign literature on the relationships between children and youth and animals, mainly domestic ones. Referring to the matrix of perceiving domestic animals, and in particular to the anthropomorphism-animalism dichotomy (Konecki 2005), the authors present the dynamics of this relationship in three areas: animals as family members, animals in non-biological families, and cruelty to animals by children and youth. Three areas for future research are identified: (1) comparative analysis of the functioning of animals in childless families, (2) children's education in the context of relationships and the behavior of companion animals, and (3) the therapeutic impact of the presence of animals in (non)biological family settings.
Downloads
References
Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ascione, F. (1993). Children who are cruel to animals: A review of research and implications for developmental psychopathology [w:] Anthrozoös, 6, s. 226-247.
Belk, R. (1996). Metaphoric relationship with pets [w:] Society and Animals. vol.4, no 2, s. 121-145
Berkowitz, L. (1988). Frustration, appraisals, and aversively stimulated aggression. [w:] Aggressive Behaviour, 14, s. 3–12.
CBOS (2003). Opieka nad zwierzętami domowymi w czasie wakacji. Komunikat z badań, Warszawa, s. 1-2.
Ciarka, R. (1994). O sposobach zabijania zwierząt [w:] PSL Konteksty, nr 3–4, s. 139–148.
Chmiel K., Kubińska Z., Derewiecki T. (2014). Zastosowanie terapii z udziałem zwierząt w praktyce psychiatrycznej [w:] Probl Hig Epidemiol t. 95(3), s. 591-595
Christopher, P., Brislin, S. (2015). Antisocial personality disorder/psychopathy [w:] Cautin R. L., Lilienfeld S. O. (red.), The Encyclopedia of Clinical Psychology, s. 1-10.
Cohen, J., Mannarino, A., Deblinger, E. (2011). Terapia traumy i traumatycznej żałoby u dzieci i młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czerwińska-Jakimiuk, E. (2022). Sprawcy agresji i przemocy wobec zwierząt. Od czynników osobowościowych i sytuacyjno-społecznych do psychopatii i antyspołecznego zaburzenia osobowości [w:] Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 1 (9), s. 1–21.
Dollard, J. (1938). Hostility and fear in social life [w:] Social Forces, 17, s. 15–25.
Dollard, J., Doob L. W., Miller N., Mowrer O., Sears R. (1939). Frustration and aggression. New Haven, CT: Yale University Press.
Dybowska E. (2018). Transformacja pojęcia rodzina we współczesnym dyskursie interdyscyplinarnym. [w:] Sieradzka-Baziur B. (red.), Pedagogika rodziny na początku XXI wieku w świetle pojęć i terminów, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, s. 9-34.
Frankiewicz, E. (2014). Pies jako istota społeczna we współczesnej rodzinie polskiej [w:] Pedagogika Rodziny 4/4, s. 27-39.
Gullone, E. (2011). Conceptualising Animal Abuse with an Antisocial Behaviour Framework [w:] Animals 1(1), s. 144-160.
Girczys-Połedniok, K., Pudlo R., Szymlak A., Pasierb N. (2014). Zastosowanie terapii z udziałem zwierząt w praktyce psychiatrycznej [w:] Psychiatria, t. 11, nr 3, s. 171-176.
Helios, J., Jedlecka, W. (2017). Okrucieństwo wobec zwierząt z punktu widzenia psychologii i filozofii – zarys problemu [w:] Acta Universitatis Wratislaviensis, 3759, s. 31-44.
Kellert, S., Felthous, A. (1985). Childhood cruelty toward animals among criminals and noncriminals [w:] Human Relations, 38, s. 1113–1129.
Kennedy, J. S. (1992). The New Anthropomorphism. Cambridge: The University of Cambridge.
Konecki, K. (2005). Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno - symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kulisiewicz, B. (2007). Witaj piesku! Dogoterapią we wspomaganiu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Kulisiewicz, B. (2009). Dogoterapią we wspomaganiu nauki i usprawnianiu techniki czytania, Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Kurzeja, A., Godawa J. (2009). Wykorzystanie zooterapii w terapii pedagogicznej na przykładzie terapii z udziałem psa [w:] Chowanna 1, s. 85-96.
Lee-Kelland R., Finlay F. (2018). Children who abuse animals: when should you be concerned about child abuse? A review of the literature [w:] Archives of Disease in Childhood, 103, s. 801–805.
Łodygowska, E., Hendzelewska N., Tyl M. (2019). Coping styles and aggressiveness in adolescents [w:] Pomeranian Journal of Life Sciences, vol.65, no.2, 3919, s. 63-68.
A.Magiera, Cz. Klocek, W.Penar, (2018) Animaloterapia jako współczesne narzędzie poprawy zdrowia człowieka [w:] Sztuka Leczenia, 2, s. 85-90.
Mallon, G.., Levinson, B. (1997). Pet-oriented Child Psychotherapy (2nd edition), Springfield, IL: Charles Thomas Publisher LTD.
Mamzer, H. (2015), Posthumanizm we współczesnych modelach rodzin: zwierzęta jako członkowie rodziny? [w:] Grotowska S., Taranowicz I., Rodzina wobec wyzwań współczesności. Wybrane problemy, Wrocław: Oficyna wydawnicza Arboretum, s. 151-174.
Marcus-Newhall, A., Pederson W. C., Carlson M., Miller N. (2000). Displaced aggression is alive and well: A meta-analytic review [w:] Journal of Personality and Social Psychology, 78(4), s. 670–689.
McEwen, F., Moffitt, T., Arseneault, L. (2014). Is childhood cruelty to animals a marker for physical maltreatment in a prospective cohort study of children? Child Abuse and Neglect, 38(3), s. 533-543.
Mead, G. H. (1975). Umysł, osobowość i społeczeństwo, Warszawa: PWN.
Miller, N., Pedersen W. C., Earleywine M., Pollock V. E. (2003). A Theoretical Model of Triggered Displaced Aggression [w:] Personality and Social Psychology Review, Vol. 7, No. 1, s. 75–97.
Monsalve, S., Ferreira F., Garcia R. (2017). The connection between animal abuse and interpersonal violence: A review from the veterinary perspective [w:] Research in Veterinary Science, 114, s. 18–26.
Morgan, C. (1903). Introduction to comparative psychology, London: Walter Scott.
Nowicki T. (2017). Zoo jako projekt edukacyjny [w:] Ars Educandi, 14.
Parfitt, C., Alleyne, E. (2018). Not the Sum of Its Parts: A Critical Review of the MacDonald Triad. Trauma [w:] Violence & Abuse, 21(2), s. 300-310
Rancew-Sikora, D. (2010). Procedury zaznaczania i przekraczania granic gatunku ludzkiego w opowieściach miłośników zwierząt [w:] Konecki K., Kacperczyk A. (red.), Procesy Tożsamościowe. Symboliczno - interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 113-138.
Robinson, C., Clausen, V. (2021). The Link Between Animal Cruelty and Human Violence, https://leb.fbi.gov/articles/featured-articles/the-link-between-animal-cruelty-and-human-violence [dostęp: 01.08.2023].
Singer, P. (2018). Wyzwolenie zwierząt, Warszawa: Marginesy.
Stawarz-Popek, K. (2011). Rodzina z czworonogiem. Wybrane przejawy relacji człowiek- pies [w:] Państwo i Społeczeństwo 11(3), s. 125-140.
Suszko, A. (2017). Zwierzę zawsze pozna człowieka. Relacje podlaskich rolników ze zwierzętami [w:] Etnografia Polska 61, t. LXI, z. 1–2, s. 209-223.
Świętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. [w:] Janicka I., Liberska H. (red.), Psychologia rodziny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 21-44.
Tarnawska M. (2021). Zwierzęta i ich znaczenie dla rozwoju dziecka [w:] Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 2(18).
Taylor, Ch. (2020). Dzieci i młodzież ze zdezorganizowanym stylem przywiązania. Podejście metalizowania w empatycznej opiece opartej na wiedzy o przywiązaniu i traumie, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Taylor, Ch. (1996). Etyka autentyczności, Kraków: Znak.
Taylor, Ch. (2020). Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Thompson, K., Gullone, E. (2006). An investigation into the association between the witnessing of animal abuse and adolescents’ behavior toward animals [w:] Society & Animals: Journal of Human-Animal Studies, 14, no. 3, s. 221–243.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20111490887
[dostęp: 17.07.2023].
Wright, J., Hensley C. (2003). From animal cruelty to serial murder: Applying the graduation hypothesis [w:] International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 47, s. 71–88.
Velde, B. P., Cipriani, J., Fisher, G. (2005). Resident and therapist views of animal-assisted therapy: Implications for occupational therapy practice [w:] Australian Occupational Therapy Journal, 52(1), s. 43-50.
Zacharek, N. (2017). Zwierzę domowe jako członek rodziny w XIX i XXI wieku [w:] Tematy z Szewskiej 2(19), s. 96-112
Zienkiewicz, M. (2022). Zwierzęta domowe to członkowie rodziny - nowe przepisy w Hiszpanii,https://www.polskieradio.pl/10/5367/artykul/2891048,zwierzeta-domowe-to-czlonkowie-rodziny-nowe-przepisy-w-hiszpanii [dostęp: 01.08.2023].
Zwierakowska, D., Adamczyk, K. (2021). Antropomorfizacja zwierząt – dylemat współczesnych relacji człowiek-zwierzę [w:] Przegląd Hodowlany nr 4/2021, s. 25-29.
